Wednesday

Klub Polska 2015+ "Pomiędzy oburzeniem a kompromisem - jak konsultacje społeczne mogą pomóc demokracji".


21 marca 2012 r. w Klubie Polska 2015+ odbyło się spotkanie pod tytułem: Pomiędzy oburzeniem a kompromisem – jak konsultacje społeczne mogą pomóc demokracji. Wstępem do dyskusji były prelekcje naszych Gości: Pani prof. Wiesławy Kozek z Wydziału Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, Pana dr. Andrzeja Malinowskiego, Prezydenta Pracodawców RP oraz Pana Jana Guza, Przewodniczącego Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych.

Tezy Prelegentów


Prof. UW dr hab. Wiesława Kozek 
Instytut Socjologii, Uniwersytet Warszawski 

1. Demokracja najlepszą formą rządów w Polsce w ocenie 59% - 74% badanych w latach 2001 – 2011 przez CBOS. 
2. Poparcie dla demokracji silniejsze wśród osób z wyższym wykształceniem, mieszkańców największych aglomeracji miejskich, badanych znajdujących się w dobrej sytuacji materialnej i najlepiej zarabiających, natomiast stosunkowo rzadziej poparcie przez słabiej wykształconych, źle oceniających własne warunki materialne oraz najstarszych. 
3. Alienacja polityczna rzutuje na brak aktywności politycznej w wyborach 
4. Koncepcja Alberta Hirschmana (1970) : lojalność, głos, wyjście 
5. Problem postaw i zachowań obywatelskich w okresie „między wyborami” : - jak uzyskać wpływ polityczny?
6. Lobbing i przesłuchania publiczne jako nowe instytucje polityczne ostatniej dekady 
7. Tradycyjne mechanizmy zabezpieczające konsultacje społeczne: organizacje parasolowe trzeciego sektora, lokalne wybory samorządowe, klasyczny dialog społeczny dwustronny i trójstronny, ,poszerzony dialog społeczny..Regulacje Jerzego Hausnera w Polsce. Problem zaufania i kultury politycznej . 
8. Rady pracownicze i European Work Councils jako wyraz prawa pracowników do bycia poinformowanym i konsultowanym 
9. Demokracja deliberatywna – nowe remedium w kwestiach słabo objętych dialogiem społecznym? 
10. Demokracja deliberatywna: publiczne rozprawianie, debata publiczna, dyskusja publiczna, wymiana argumentów, słuchanie i przekonywanie, proces zmiany opinii 
11. Wymiar lokalny i wymiar makrospołeczny deliberacji 
12. Komunikacja elektroniczna jako ułatwienie deliberacji 

Dr Andrzej Malinowski 
Prezydent Pracodawców RP 

1. Reguły dialogu społecznego w Polsce kształtowały się w początkowym okresie transformacji. Jednym z pierwszych tego przejawów w 1991 r. było uchwalenie ustaw o organizacjach pracodawców oraz o związkach zawodowych dających im uprawnienia w zakresie konsultacji społecznych. Następnie w 1994 r. uchwalono ustawę o Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych. Zwieńczeniem prac było wpisanie do Konstytucji z 1997 r. dialogu społecznego jako zasady ustrojowej. Równie ważnym i wartym podkreślenia etapem formowania instytucji polskiego dialogu społecznego była ustawa z 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego. 
2. Rolą dialogu społecznego jest łagodzenie wszelkich konfliktów społecznych. 
3. Pracodawcy RP od dawna podkreślają, że przestrzeganie zasad konsultacji społecznych pozwala uspokoić nastroje, zrozumieć cel i sens proponowanych zmian i je dostosować do realiów rynkowych. 
4. Niestety przestrzeganie zasad konsultacji społecznych od lat jest trudne do wyegzekwowania. 
5. Pracodawcy RP od 2009 r. prowadzą Centrum Monitoringu Legislacji, które zajmowało się m.in. prześledzeniem stanu konsultacji społecznych. W 2009 r. średni czas konsultacji wynosił 17 dni, w 2010 r. – 16,72, zaś w 2011 r. – 18,7 dnia. 
6. Zmiany regulaminu prac Rady Ministrów – dokonywane w latach 2009 i 2011 – które faktycznie eliminują obowiązek przygotowywania oraz konsultowania założeń do projektu ustawy, jeśli są one objęte programem prac rządu. Zdaniem Pracodawców RP zmiana ta jest bardzo niekorzystna, gdyż eliminuje jeden z etapów konsultacji społecznych. 
7. Linia orzecznicza Trybunału Konstytucyjnego pokazuje, że brak konsultacji społecznych nie jest podstawą do uznania projektu za niekonstytucyjny. 
8. Doświadczenie pokazuje, że społeczeństwo chętnie zaangażowałoby się w opiniowanie projektów, ale nie wierzy w ich wiarygodność i skuteczność. To podważa zaufanie obywateli i instytucji do państwa prawa. 
9. Konsultacje społeczne powinny być prowadzone relatywnie szeroko, co bezapelacyjnie przyczyni się do budowy społeczeństwa demokratycznego. Konsultacje pozwalają na lepsze zrozumienie prawa i jego akceptację. Administracja publiczna często boi się przyjmować uwagi, bo jest źle przygotowana merytorycznie i zgłoszone prośby uważa za element lobbingu, a nie woli poprawiania stanowionego prawa. 
10. Niezbędne jest poprawienie jakości przygotowywanych Ocen Skutków Regulacji, które w obecnym kształcie w żaden sposób nie spełniają swojej funkcji. Tylko kompleksowe podejście do naprawy procesu stanowienia prawa pozwoli zbudować silne społeczeństwo obywatelskie oraz uchwalać w Polsce dobre prawo. 

Jan Guz

Przewodniczący Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych


I. Dialog społeczny 
W systemie demokratycznym funkcjonują mechanizmy sprzyjające rozwiązywaniu konfliktów społecznych. Jest to dialog społeczny, dzięki któremu we wczesnej fazie możemy zapobiegać rozprzestrzenianiu się niepokojów, wysłuchać siebie nawzajem i dojść do porozumienia, które uwzględnia interesy stron. Dialog społeczny jest instytucją opisaną i wzmacnianą przez międzynarodowe konwencje, Międzynarodową Organizację Pracy oraz polską konstytucję, która wskazuje dialog społeczny jako jeden z fundamentów demokracji opartej na społecznej gospodarce rynkowej.


II. Warunki konieczne do prowadzenia rzetelnego dialogu społecznego: 
- świadomość, że nasze interesy się różnią, jednak istnieje płaszczyzna porozumienia 
- konieczność szacunku dla drugiej strony sporu – poprzez traktowanie jej jako partnera dialogu społecznego. Unikanie ośmieszania i poniżania ponieważ takie działania sprzyjają pojawieniu się kryzysu. 
- kultura negocjacji opierająca się na zaufaniu stron 
- przestrzeganie prawa


III. Jak budować dialog społeczny 
- korzystanie z instytucjonalnych form dialogu, które funkcjonują w firmach: rady pracowników, udział pracowników w radach nadzorczych, stały kontakt z organizacjami związkowymi 
- korzystanie z rozwiązań jakie oferują zbiorowe stosunki pracy: układy zbiorowe, porozumienia. 
- system szkoleń dla partnerów dialogu społecznego 

- Relacje między pracą a kapitałem zawsze były trudne - nie da się wszystkiego zapisać 
- Potrzeba nowego ładu społecznego w dialogu 
- Eliminacja partnerów - związków zawodowych nie spowoduje że nie musimy prowadzić konsultacji - nie zinstytucjonalizowane organizacje są trudniejsze do prowadzenia rozmów - patrz ACTA 
- Rynki finansowe wymuszają zmiany ekonomiczne ale sztuką jest je wprowadzić w życie aby nie wywoływały wojen - eliminować agresję 
- Dotrzymywanie zawartych umów 
- Dialogu społecznego nie sprowadzać do dzielenia biedy w otoczeniu wielkiego bogactwa 
- Zorganizowanie potrzebne bo rządzący liczą się tylko z silnym partnerem 
- Dobre zabezpieczenie praw: Konstytucja, Konwencje międzynarodowe 
- Jeśli Polska ma być krajem europejskim to muszą być przestrzegane zasady demokracji 
- Żadnych praw nie można narzucać siłą - bo to jest dyktatura 
- Po sposobie prowadzonego dialogu możemy ocenić jakie stosunki panują w kraju, zakładzie 
- Dialog dostosowany do otoczenia - nie rozwiązane sprawy nabrzmiewają. Sposób komunikowania - koalicja do rozwiązywania spraw 
- Sporów i wybuchów gniewu nie zatrzymamy prawem 
- Polityczne aspiracje (pracodawców) uniemożliwiają dialog społeczny